Wymagania dostępności cyfrowej dla podmiotów publicznych

Wszystkie strony internetowe i aplikacje mobilne podmiotów publicznych muszą być dostępne cyfrowo. Obowiązek ten wynika z Ustawy z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych. Ustawa określa, że strony internetowe i aplikacje mobilne powinny spełniać konkretne wymagania, które zostały zebrane w tabeli będącej załącznikiem do ustawy. Ta tabela jest równoważna wytycznym WCAG na poziomie AA, z niewielkimi ograniczeniami.

Ważnym elementem jest obowiązek umieszczenia deklaracji dostępności na każdej stronie internetowej i w każdej aplikacji mobilnej. Ustawa dotyczy również stron internetowych działających wewnętrznie, czyli intranetów i ekstranetów, które również muszą być dostępne cyfrowo i posiadać własne deklaracje dostępności.

Przepisy dotyczące dostępności cyfrowej obowiązują od 23 września 2020 r. dla stron internetowych podmiotów publicznych oraz od 23 czerwca 2021 r. dla aplikacji mobilnych podmiotów publicznych.

Strony internetowe i aplikacje mobilne, które spełniają wytyczne WCAG nazywamy dostępnymi cyfrowo.

Ustawa o dostępności stron internetowych i aplikacji mobilnych dotyczy różnych podmiotów publicznych, takich jak jednostki sektora finansów publicznych, państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej, osoby prawne finansowane ze środków publicznych w ponad 50%, związki tych podmiotów oraz organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony i promocji zdrowia, osób z niepełnosprawnościami i seniorów. Jeżeli posiadają one stronę internetową lub aplikację mobilną, muszą przestrzegać ustawy o dostępności cyfrowej.

Przepisy dotyczące dostępności cyfrowej muszą spełniać

• jednostki sektora finansów publicznych,
• państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej,
• osoby prawne, utworzone w celu zaspokajania potrzeb o charakterze powszechnym, które wymienione w dwóch wcześniejszych punktach podmioty:
  – finansują ze środków publicznych w ponad 50%, lub
  – posiadają przez ponad połowę udziałów albo akcji, lub
  – nadzorują organ zarządzający, lub
  – mają prawo do powoływania ponad połowy składu organu nadzorczego lub zarządzającego,
• związki tych podmiotów,
• organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony i promocji zdrowia, osób z niepełnosprawnościami i seniorów.

Dostawcy usług medialnych opisani w ustawie o radiofonii i telewizji są zwolnieni z obowiązków opisanych w ustawie.

Podmioty publiczne muszą zapewnić dostępność cyfrową kilku elementów, nawet jeśli powołują się na nadmierne koszty. Należą do nich Biuletyn Informacji Publicznej instytucji, dane teleadresowe i link do Biuletynu Informacji Publicznej, narzędzia kontaktowe, nawigacja, deklaracja dostępności, informacje dotyczące sytuacji kryzysowych i bezpieczeństwa publicznego oraz dokumenty urzędowe, wzory umów lub wzory innych dokumentów przeznaczonych do zaciągania zobowiązań cywilnoprawnych.

Elementy stron internetowych i aplikacji mobilnych, które obowiązkowo muszą być dostępne cyfrowo

• Biuletyn Informacji Publicznej instytucji,
• dane teleadresowe instytucji i link do Biuletynu Informacji Publicznej,
• narzędzia służących do kontaktu, np. formularz kontaktowy,
• nawigacja,
• deklaracja dostępności,
• informacja dotycząca sytuacji kryzysowych i bezpieczeństwa publicznego,
• dokumenty urzędowe, wzory umów lub wzory innych dokumentów przeznaczonych do zaciągania zobowiązań cywilnoprawnych.

Przestrzeganie zasad dostępności cyfrowej przez podmioty publiczne w Polsce

Obowiązkiem podmiotów publicznych jest zapewnienie dostępności cyfrowej swoich stron internetowych i aplikacji mobilnych. W Polsce jest ponad 60 tysięcy podmiotów publicznych i wiele z nich prowadzi kilka, a czasem nawet kilkadziesiąt stron internetowych i aplikacji mobilnych.

Obywatele, którzy potrzebują z nich skorzystać, często nie mają wyboru i daną sprawę mogą załatwić tylko w konkretnej instytucji lub poprzez jej stronę internetową czy aplikację mobilną. Dlatego tak ważne jest, aby strony internetowe i aplikacje mobilne podmiotów publicznych były dostępne cyfrowo.

Wykaz i wyszukiwarka stron internetowych podmiotów publicznych, które muszą być dostępne cyfrowo:

https://www.gov.pl/web/dostepnosc-cyfrowa/wykaz-stron-internetowych-podmiotow-publicznych

Na dzień 1 lipca 2024 r. lista liczy 98048 polskich stron – każda z nich musi być dostępna cyfrowo.

Sankcje dla podmiotów naruszających zasady dostępności

Na podmiot publiczny, który będzie w sposób nieuzasadniony i uporczywie łamać zasady dostępności cyfrowej, Minister Cyfryzacji może nałożyć kary pieniężne.

Wysokość kar zależy od tego, czego dotyczy łamanie zasad dostępności cyfrowej:

• do 10 000 zł — gdy problemy dotyczą serwisu internetowego lub aplikacji
• do 5 000 zł — gdy problem dotyczy deklaracji dostępności

Każdy użytkownik, czyli każdy obywatel, może wystąpić z żądaniem zapewnienia dostępności cyfrowej w serwisie internetowym lub aplikacji mobilnej podmiotu publicznego.

Na każde takie zgłoszenie podmiot ma obowiązek zareagować niezwłocznie, w ciągu maksymalnie 7 dni i w tym czasie musi zapewnić dostępność cyfrową wskazanych w zgłoszeniu elementów lub umożliwić alternatywny dostęp do informacji czy funkcji związanych z tymi elementami.

Główne zasady WCAG

WCAG 2.1 (Web Content Accessibility Guidelines) opiera się na czterech głównych zasadach:

1. Postrzegalność – spraw, by użytkownicy mogli korzystać ze strony internetowej lub aplikacji za pomocą dostępnych dla nich zmysłów.
2. Funkcjonalność – spraw, by użytkownicy mogli znajdować i używać treści oraz funkcji, niezależnie od tego, jak nawigują (np. za pomocą samej klawiatury, samej myszy).
3. Zrozumiałość – spraw, by użytkownicy rozumieli treści i sposób działania strony lub aplikacji.
4. Solidność (w polskim i unijnym prawie określana jako kompatybilność) – spraw, by treści i funkcje działały poprawnie w wielu różnych programach użytkowników (np. przeglądarkach internetowych oraz czytnikach ekranu osób niewidomych).

Wbrew pozorom zasady te nie są techniczne, a raczej zmuszające do myślenia o różnych użytkownikach, którzy np.:
– chcą wiedzieć, co jest na zdjęciu, chociaż nie widzą
– nie mogą korzystać z myszy, a jedynie z klawiatury
– powiększają sobie widok stron lub zmieniają jej kolory, aby móc lepiej widzieć treści
– zmienią ustawienia przeglądarki, aby treść była bardziej czytelna

Zasady te dotyczą wszystkich elementów strony i aplikacji — kodu, treści i sposobu ich działania. Żeby je wdrożyć, muszą zaangażować się wszystkie osoby odpowiedzialne za te obszary na stronie lub w aplikacji. Stworzenie w pełni dostępnej strony internetowej wymaga współpracy deweloperów, projektantów treści, zespołów UX/UI oraz zarządzających treściami, aby każda z tych grup mogła dążyć do zapewnienia optymalnej dostępności i użyteczności.

---

W kontekście nieustannie rozwijającej się cyfryzacji oraz wzrastających oczekiwań społeczeństwa względem dostępności usług online, wymagania dostępności cyfrowej WCAG stają się nie tylko wyrazem światowych standardów, ale przede wszystkim są wyznacznikiem wrażliwości na potrzeby wszystkich użytkowników sieci. Ustawa o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych stanowi kluczowe narzędzie gwarantujące, że osoby z niepełnosprawnościami, a także inni użytkownicy mogą w pełni korzystać z zasobów cyfrowych. Nadzór Ministerstwa Cyfryzacji oraz możliwość nakładania sankcji finansowych za niedostosowanie się do przepisów pełni funkcję zapewniającą ich przestrzeganie. Ważne jest, aby pamiętać, że dostępność cyfrowa nie jest kwestią wyłącznie prawną czy etyczną – jest to inwestycja w bardziej otwarte społeczeństwo, zapewniające każdemu równy dostęp do informacji, wiedzy i usług na co dzień.

Konieczność przestrzegania wymagań dostępności cyfrowej WCAG jest niezwykle istotna dla podmiotów publicznych. Dostosowanie stron internetowych i aplikacji mobilnych do tych wymagań to nie tylko obowiązek prawny, ale także szansa na zapewnienie pełnej dostępności dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Nasza usługa audytu dostępności cyfrowej pomoże Ci w identyfikacji braków i zapewnieniu pełnej dostępności Twoich cyfrowych platform. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej i skorzystać z naszego doświadczenia w dziedzinie dostępności cyfrowej.

---

Pytania i odpowiedzi o wymagania dostępności cyfrowej WCAG

Dlaczego dostępność cyfrowa jest ważna?

Dostępność cyfrowa to nie tylko kwestia zgodności z przepisami prawa, ale przede wszystkim odpowiedzialność za zapewnienie wszystkim użytkownikom równego dostępu do informacji i usług online. W kontekście Ustawy o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, szczególnie istotne jest przestrzeganie wytycznych WCAG, które solidnie wpływają na jakość interakcji użytkowników z różnymi potrzebami i umiejętnościami.

Aby ułatwić zrozumienie wymagań dostępności cyfrowej i pomóc w ich spełnieniu, przygotowaliśmy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące dostępności cyfrowej, wymogów prawnych oraz praktycznych aspektów związanych z audytami dostępności.

Co to jest dostępność cyfrowa?

Dostępność cyfrowa to zdolność stron internetowych, aplikacji mobilnych oraz innych narzędzi cyfrowych do bycia dostępnych i użytecznych dla wszystkich użytkowników, w tym dla osób z różnymi niepełnosprawnościami. Obejmuje to m.in. łatwość nawigacji, czytelność treści oraz dostosowanie interfejsu.

Jakie podmioty obowiązuje Ustawa o dostępności cyfrowej?

Ustawa z 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych obowiązuje:

• Jednostki sektora finansów publicznych
• Państwowe jednostki organizacyjne bez osobowości prawnej
• Osoby prawne finansowane ze środków publicznych w ponad 50%
• Podmioty nadzorowane, posiadające udziały lub mające prawo do powoływania organów zarządzających przez państwo
• Organizacje pozarządowe działające na rzecz ochrony i promocji zdrowia, osób z niepełnosprawnościami, oraz seniorów

Co to są wymogi WCAG?

WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) to zestaw wytycznych opracowanych w celu poprawy dostępności treści internetowych. Wytyczne te mają na celu zapewnienie, aby strony internetowe były bardziej dostępne dla osób z różnymi rodzajami niepełnosprawności. Wymogi WCAG podzielone są na trzy poziomy: A, AA, i AAA, gdzie poziom AA jest wymagany przez Ustawę o dostępności cyfrowej.

Co to jest deklaracja dostępności?

Deklaracja dostępności to oficjalne oświadczenie podmiotu publicznego dotyczące stopnia dostępności jego strony internetowej lub aplikacji mobilnej. W deklaracji powinny znaleźć się informacje o stanie dostępności cyfrowej, kontakt do osoby odpowiedzialnej oraz mechanizmy zgłaszania problemów z dostępnością.

Co obejmuje audyt dostępności?

Audyt dostępności polega na kompleksowym sprawdzeniu strony internetowej lub aplikacji mobilnej pod kątem spełniania wymogów dostępności cyfrowej. W ramach audytu analizowane są takie aspekty, jak:

• Czytelność tekstu
• Dostępność nawigacji
• Dostosowanie interfejsu do osób z niepełnosprawnościami
• Spełnienie wymogów WCAG

Jakie są sankcje za niespełnianie wymogów dostępności cyfrowej?

Na podmiot publiczny, który uporczywie łamie zasady dostępności cyfrowej, Minister Cyfryzacji może nałożyć kary pieniężne:

• Do 10 000 zł za problemy z serwisem internetowym lub aplikacją
• Do 5 000 zł za nieprawidłowości w deklaracji dostępności

Gdzie mogę znaleźć wykaz stron internetowych podmiotów publicznych?

Listę stron internetowych podmiotów publicznych, które muszą być dostępne cyfrowo, można znaleźć na stronie Wykaz stron internetowych podmiotów publicznych.

Co muszą zapewnić podmioty publiczne, nawet jeśli powołują się na nadmierne koszty?

Podmioty publiczne, mimo powoływania się na nadmierne koszty, muszą bezwzględnie zapewnić dostępność takich elementów jak:

• Biuletyn Informacji Publicznej
• Dane teleadresowe i link do BIP
• Narzędzia kontaktowe np. formularz
• Nawigacja
• Deklaracja dostępności
• Informacje dotyczące sytuacji kryzysowych i bezpieczeństwa publicznego
• Dokumenty urzędowe oraz wzory umów

Jakie najczęstsze błędy wykazywane są w audytach dostępności stron internetowych?

Z naszego doświadczenia wynika, że najczęstsze braki, które wykazujemy w audytach, obejmują:

• Brak tekstów alternatywnych dla fotografii i grafik (np. plakatów). Uniemożliwia to użytkownikom korzystającym z czytników ekranowych zrozumienie zawartości graficznej.
• Wpisy (np. aktualności, wydarzenia), których jedyną zawartością jest obraz (najczęściej plakat wydarzenia), bez tożsamej zawartości napisanej jawnym tekstem. Utrudnia to dostępność informacji dla użytkowników korzystających z technologii wspomagających.
• Wykorzystywanie nagłówków do powiększania tekstu, a nie do oznaczania sekcji. Osoby wprowadzające treści na strony często używają nagłówków H1, H2, H3 do wizualnego wyróżniania tekstu – a nie do tego służą nagłówki w HTML. Powoduje to problemy z nawigacją i zrozumieniem struktury strony.
• Dokumenty do pobrania nie są dostępne cyfrowo. Często są to skany bez rozpoznania tekstu (OCR), co uniemożliwia przeszukiwanie tekstu i korzystanie z czytników ekranowych.
• Wklejanie bloków tekstu z zadeklarowanym stylem (kolorem i rozmiarem czcionki). Powoduje to, że taki tekst nie dostosowuje się podczas używania obowiązkowych na każdej stronie przycisków do zmiany wielkości czcionki i kontrastu strony. Często tekst ma na stałe zadeklarowany kolor czarny i po zmianie kontrastu na czarne tło/biała czcionka, tekst nadal pozostaje czarny – w efekcie jest niewidoczny (a celem zmiany kontrastu jest przecież uzyskanie maksymalnej widoczności).
• Błędy kodu HTML i/lub CSS. Mogą powodować problemy z wyświetlaniem strony i wpływać na jej dostępność.
• Brak napisów w materiałach audiowideo: Coraz częściej na stronach zamieszczane są materiały audiowideo, które jednak często nie są wyposażone w napisy dla osób niedosłyszących, co znacząco ogranicza dostępność tych treści.

Jeżeli chcesz, aby Twoja strona internetowa była w pełni dostępna i zgodna z obowiązującymi przepisami, skontaktuj się z nami.

---

Pamiętaj: Przestrzeganie zasad dostępności cyfrowej jest nie tylko obowiązkiem prawnym, ale również wyrazem szacunku i wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami oraz inwestycją w bardziej otwarte społeczeństwo.

Jeśli masz pytania lub potrzebujesz audytu dostępności, skontaktuj się z naszą Agencją FODOPRESS, która przeprowadza szczegółowe i profesjonalne audyty dostępności cyfrowej. Nasze audyty wyróżniają się na tle konkurencji dzięki unikalnemu i gruntownemu podejściu:

• Ręczne sprawdzanie: W przeciwieństwie do zautomatyzowanych audytów, nasz proces obejmuje osobiste sprawdzanie każdego elementu przez audytora, co pozwala na dokładniejszą identyfikację problemów specyficznych dla danej strony.
• Bogate opracowanie: Każdy audyt ma formę obszernego opracowania ze szczegółowymi opisami badanych kryteriów. Znajdują się tam nie tylko wyniki analizy, ale też bogate opisy, objaśnienia oraz propozycje rozwiązań.
• Praktyczne porady i rekomendacje: Oprócz diagnozy problemów, nasze raporty zawierają praktyczne porady oraz rekomendacje mające na celu poprawę dostępności, co ułatwia wdrożenie odpowiednich modyfikacji.
• Wyszukiwanie specyficznych problemów: Dzięki ręcznej analizie możemy wychwycić problemy, które często są pomijane przez zautomatyzowane narzędzia, na przykład błędy dotyczące treści wizualnych czy interakcyjnych elementów.
• Kompleksowe wyjaśnienia: Nasze raporty nie ograniczają się do odpowiedzi “tak/nie” na spełniane kryteria. Zawierają szczegółowe wyjaśnienia, dlaczego dany element nie spełnia wymogów, oraz konkretne kroki, które należy podjąć, aby to naprawić.

Konkurencyjne audyty dostępności zazwyczaj polegają na zautomatyzowanym wygenerowaniu listy kontrolnej, która prezentuje jedynie podstawowe informacje. Nasze podejście zapewnia głębszy wgląd i bardziej wartościowe rekomendacje.

Dzięki naszemu doświadczeniu i eksperckiej wiedzy, możemy zapewnić pełną dostępność Twoich cyfrowych platform, co przekłada się na lepsze doświadczenia użytkowników oraz zgodność z obowiązującymi przepisami. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej i skorzystać z naszej oferty.